Chứng khoán là gì? Tìm hiểu về Thị trường chứng khoán

“Chứng khoán”, “thị trường chứng khoán”, “sàn giao dịch chứng khoán” là nhũng cụm từ không còn quá xa lạ với chúng ta. Nó là yếu tố cơ bản của nền kinh tế thị trường hiện nay. Những biến động về kinh tế, chính trị, xã hội trong mỗi quốc gia hay trên toàn thế giới đều sẽ có những sự ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường chứng khoán.

Thị trường chứng khoán bùng nổ hay suy thoái, tăng hay giảm thì khi ấy sự hi vọng hay lo ngại, sợ hãi nó không còn là mối bận tâm của riêng các doanh nghiệp,nhà phát hành, nhà đầu. Mà còn của cả những người tham gia chơi chứng khoán và là sự phản ánh của nền kinh tế chung.

Vậy thì chứng khoán là gì? Chúng ta cùng đi tìm hiều về nó nhé.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là một dạng sản phảm hàng hóa đặc biệt, có giá trị tài chính giao dịch trên thị trường có thể đầu tư mua bán, trao đổi.

Chứng khoán là sự thể hiện hợp pháp về quyền, và lợi ích của người đang sở hữa một phần vốn cổ phần đối với các công ty cổ phần hay tổ chức phát hành.Thể hiện mối quan hệ hiện hữu đối với công ty theo luật chứng khoán.

Chứng khoán được thể hiện dưới dạng chứng chỉ quỹ, bút toán sổ sách hay dữ liệu điện tử. Cổ phiếu, trái phiếu, trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi và các quyền lựa chọn. Quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai, nhóm chứng khoán, chỉ số chứng khoán.

Ví dụ: Một doanh nghiệp bao gồm nhiều người góp vốn (cổ đông) thì khi ấy hình thành Công Ty Cổ Phần. Một cổ đông đứng ra đại diện cho quyền sở hữu hợp pháp của công ty (thường là người thành lập công ty). Khi công ty đủ điều kiện phát hành cổ phiếu thì cổ phiếu sẽ được bán ra, có người mua bán trao đổi qua lại thì khi ấy nó sẽ được gọi là chứng khoán.

Tham khảo: YOY là gì?

Các thuật ngữ về Chứng khoán

Khi tham gia vào chứng khoán chúng ta cũng nên tìm hiểu về các thuật ngữ của nó nhé:

Thuật ngữ	Giải thích
Cổ phần	Nguồn vốn của một tổ chức được chia thành các phần bằng nhau.
Cổ phiếu	Chứng chỉ được phát hành để xác nhận quyền sở hữu cổ phần.
Cổ phiếu phổ thông	Là loại cổ phiếu xác định quyền được biểu quyết đối với các quyết định lớn của công ty và được hưởng lợi ích hay cổ tức nhưng không cố định.
Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết	Là loại cổ phiếu có giá trị phiếu biểu quyết cao hơn nhiều so với cổ phiếu dạng phổ thông.
Cổ phiếu ưu đãi cổ tức	Là loại cổ phiếu xác định quyền được trả cổ tức cao hơn so với cổ phiếu phổ thông.
Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại	Là loại cổ phiếu xác định quyền được đơn vị phát hành hoàn vốn bất cứ khi nào theo yêu cầu hoặc theo các điều kiện được xác lập.
Cổ đông	Là những cá nhân/tập thể sở hữu cổ phiếu.
Cổ tức	Là khoản lợi nhuận được chia cho cổ đông sẽ nhận được hàng năm từ công ty cổ phần (bao gồm cổ tức bằng tiền mặt và cổ tức bằng cổ phiếu).
Cổ tức cố định	Phần lợi nhuận được chia cho cổ đông mà không phụ thuộc kết quả kinh doanh của công ty.
Cổ tức thưởng	Phần lợi nhuận được chia cho cổ đông tùy phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.
Trái phiếu	Là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ phải trả của tổ chức phát hành.
Chứng chỉ quỹ	Là chứng khoán được phát hành bởi các quỹ đầu tư chứng khoán.
VN-Index	Chỉ số thể hiện biến động các cổ phiệu niêm yết trên sàn HOSE.
HNX-Index	Chỉ số thể hiện biến động các cổ phiếu niêm yết trên sàn HNX.
IPO	Phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng.
Vốn hóa	Tổng giá trị cổ phần của các doanh nghiệp có cổ phiếu niêm yết.
Thanh khoản	Mức độ nhanh chóng trong việc mua bán chứng khoán.
Khối lượng giao dịch	Số chứng khoán được giao dịch trong phiên.

Xem thêm: kiều hối là gì?

Phân loại chứng khoán

Chứng khoán hiện nay được chia thành 3 loại phổ biến nhất như sau.

Chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ là loại chứng khoán xác nhận mối quan hệ giữa chủ nợ (người sở hữu) và công ty phát hành. Chứng khoán nợ thường được phát hành dưới dạng trái phiếu, chứng khoán dạng nợ, giấy tờ. Hiện nay, chứng khoán nợ có tỷ trọng giao dịch khá lớn trên thị trường chứng khoán.

Chứng khoán vốn

Chứng khoán vốn là loại chứng khoán do công ty cổ phần phát hành và được xác nhận quyền sở hữu một phần thu nhập và tài sản của công ty. Chứng khoán vốn biểu thị cho những như đầu tư sở hữu một phần công ty, được hưởng lợi nhuận và cũng chịu rủi ro từ tình hình kinh doanh của công ty đó. Chứng khoán vốn thường được phát hành dưới dạng cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thường, chứng chỉ Quỹ…

Chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai (Căn cứ vào khoản 9 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019).

Đặc điểm của Chứng khoán

• Tính thanh khoản (Tính lỏng): Chứng khoán có tính lỏng cao hơn so với các tài sản khác, thể hiện qua khả năng mua bán trên thị trường. Các chứng khoán khác nhau có khả năng chuyển nhượng là khác nhau. Trong đó, cổ phiếu có mức thanh khoản cao nhất.
• Tính rủi ro: Chứng khoán là tài sản tài chính mà giá trị của nó chịu tác động lớn của rủi ro (Rủi ro thị trường, rủi ro lạm phát, rủi ro chính trị …).
• Tính sinh lợi: Chứng khoán là một tài sản tài chính mà khi nhà đầu tư sở hữu đều mong muốn nhận được một thu nhập lớn hơn trong tương lai. Thu nhập này có được từ cổ tức được chia hoặc việc tăng giá chứng khoán trên thị trường.

Tìm hiểu Bitcoin Cash (BCH) là gì?

Tìm hiểu thị trường chứng khoán là gì?

Chứng khoán là một sản phẩm đặc biệt nên nó cũng sẽ có một thị trường đặc trưng riêng. Nơi giao dịch, mua bán, trao đổi này sẽ thông qua các công ty môi giới, các cơ quan quản lý, sở giao dịch chứng khoán , trung tâm lưu ký chứng khoán. Thị trường của chứng khoán gồm có thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.

Ở thị trường sơ cấp công ty sẽ phát hành lần đầu cổ phiếu ra công chúng và giúp công ty có thể huy động vốn. Ở thị trường thứ cấp cổ phiếu sẽ được mua bán, chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư nhằm mục đích nhận khoản thu nhập cố định hàng năm, hưởng chênh lệch giá hoặc cất giữ tài sản chính.

Xem thêm: Cổ tức là gì?

Phân loại thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán được chia thành thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp:

• Thị trường sơ cấp là nơi chứng khoán được phát hành và bán cho người mua đầu tiên. Giá bán chứng khoán tại thị trường này là giá phát hành, còn chứng khoán được gọi là chứng khoán mới phát hành. Mục đích hoạt động của thị trường sơ cấp là cung cấp vốn cho các nhà phát hành để họ đầu tư vào sản xuất kinh doanh, giúp nền kinh tế phát triển hơn. Đồng thời giải quyết được tình trạng mất cân đối cung cầu vốn.
• Thị trường thứ cấp là thị trường giao dịch mua bán, trao đổi chứng khoán đã phát hành với mục đích kiếm lợi nhuận, di chuyển dòng vốn đầu tư hoặc các loại tài sản xã hội. Thị trường thứ cấp giúp nâng cao tính thanh khoản cho các loại chứng khoán đã phát hành, làm gia tăng thời hạn vốn từ ngắn hạn sang trung hạn hoặc dài hạn. Bên cạnh đó cũng giúp cho dòng vốn được phân phối hiệu quả hơn.

Các tổ chức trên thị trường khoán

Thị trường chứng khoán là nơi giao dịch mua bán, trao đổi cổ phiếu hay trái phiếu thông qua các môi giới là các Công ty chứng khoán.

Các cơ quan quản lý bao gồm Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), Sở Giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Ngoài ra, kế đến là Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) đóng vai trò nơi lưu trữ các thông tin về chứng khoán.

Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán

Căn cứ vào Điều 5 Luật Chứng khoán 2019, thị trường chứng khoán hiện nay đang hoạt động theo nguyên tắc:

“Điều 5. Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán

1. Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.

2. Công bằng, công khai, minh bạch.

3. Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

4. Tự chịu trách nhiệm về rủi ro.”

Tìm hiểu đa cấp là gì?

Lợi ích và rủi ro khi tham gia thị trường Chứng khoán

Mỗi lĩnh vực cũng như mỗi loại chứng khoán đều sẽ có sự khác nhau về tính chất, thời hạn và độ rủi ro của nó.

Lợi ích

Đối với nền kinh tế

Chứng khoán và thị trường chứng khoán là thước đo sức mạnh của nền kinh tế. Các chỉ số đo lường thị trường hay giá cổ phiếu của các công ty thể hiện liệu nền kinh tế đang trong giai đoạn tốt hay không.

Chính phủ nhờ vào thị trường chứng khoán sẽ kiểm soát tốt hơn tình hoạt động cũng nền kinh tế cũng như hoạt động của các công ty niêm yết (các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ phải công khai tình sản xuất kinh doanh, công bố thông tin định kỳ …).

Đối với doanh nghiệp

Để huy động được các nguồn vốn dài hạn bên cạnh việc đi vay ngân hàng, các công ty đã thực hiện huy động thông qua hình thức phát hành các chứng khoán. Đây chính là kênh mang lại nguồn vốn dồi dào từ công chúng giúp các công ty phát triển kinh doanh.

Đối với nhà đầu tư

Thị trường chứng khoán là nơi tiềm năng đề đầu tư. Việc đầu tư vào cổ phiếu trên thị trường thường có rủi ro nên bắt buộc nhà đầu tư phải có cách quản lý chặt chẽ, tìm hiểu thật kỹ trước khi tham gia.

Một trong những lợi ích chính của việc đầu tư vào thị trường chứng khoán là cơ hội để tìm kiếm lợi nhuận. Thị trường chứng khoán có xu hướng tăng theo sự phát triển của nền kinh tế hay sự tăng trưởng của các công ty. Đầu tư vào các công ty ổn định, có xu hướng phát triển có thể tạo ra lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Rủi ro

Ngược lại nếu bạn là người mới tham gia, ít kinh nghiệm thì vấn đề rủi ro rất dễ gặp phải như bạn không nắm rõ, không phân tích kỹ tính chất minh bạch của thông tin mà bạn có được. Không nắm bắt được tình hình biến động về kinh tế, chính trị, xã hội trên thế giới cũng như trong nước.

Không nắm được tính thanh khoản của các mã cổ phiếu và không tìm hiểu kỹ thông tin về các công ty môi giới chứng khoán. Những điều đó sẽ làm cho bạn rất dễ bị thua lỗ thậm chí là trắng tay trong việc tham gia chơi, đầu tư chứng khoán.

Xem thêm: đòn bẩy tài chính là gì?

Đầu tư chứng khoán cần chuẩn bị những yếu tố gì?

Nhà đầu tư nên chuẩn bị hành trang đầy đủ để bắt đầu tham gia vào thị trường chứng khoán:

• Tài chính: Đây là yếu tố cần thiết và quan trọng khi đầu tư chứng khoán, nhà đầu tư cần chuẩn bị lượng vốn nhất định, số vốn bao nhiêu phụ thuộc vào khối lượng tài sản bạn đang đó, độ kỳ vọng về lợi nhuận cũng như khả năng chấp nhận rủi ro.
• Kiến thức chứng khoán: Chứng khoán là kênh đầu tư mang lại lợi nhuận lớn, đồng nghĩa với nhiều rủi ro hiện hữu. Kênh đầu tư này không dành cho những tay mơ, vì vậy nếu muốn đầu tư chứng khoán thành công, chắc chắn nhà đầu tư cần trang bị các kiến thức từ cơ bản cho tới nâng cao để bắt kịp thị trường.
• Trang thiết bị sử dụng: Đầu tư chứng khoán thời 4.0 không nhất thiết phải tới tận sở giao dịch, bạn sẽ cần những thiết bị như máy tính bảng, điện thoại di động hay laptop. Chỉ có như vậy mới giúp nhà đầu tư thực hiện giao dịch nhanh chóng, kịp với thị trường, hạn chế độ trễ.
• Nguồn thông tin: Thông tin kinh tế vĩ mô, chính trị, xã hội… đều có thể ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán, vậy nên việc cập nhật thông tin thường xuyên, nhanh chóng sẽ giúp các nhà đầu tư có nhiều tư duy và yếu tố phục vụ cho chiến lược đầu tư của mình.

Những lưu ý khi đầu tư chứng khoán

• Trước khi tham gia thị trường chứng khoán, điều cần làm đầu tiền là trau dồi thật kỹ các kiến thức cần thiết như cách đọc báo cáo tài chính; cách phân tích kinh tế vi mô, vĩ mô …
• Sau khi tích lũy kiến thức cần xác định cụ thể loại hình đầu tư chứng khoán mà bạn hướng đến. Với nhứng người ưu thích rủi ro có thể chọn lựa cổ phiếu. Ngược lại, với những ai thận trọng, muốn có thu nhập chắc chắn hơn thì trái phiếu hay chứng chỉ quỹ sẽ là loại hình ưu tiên.
• Xác định rõ về khả năng tài chính cho việc đầu tư, phân bổ danh mục sao cho hợp lý nhất.
• Với những ai chưa đủ tự tin thì nên chọn cho mình một nhà môi giới chứng khoán giỏi và uy tín.
• Trong quá trình giao dịch, bạn luôn cần theo sát xu hướng, cập nhật tin tức liên tục để có thể phân tích thị trường một cách chính xác.
• Sẵn sàng cắt lỗ khi cần thiết để đảm bảo nguồn vốn, tránh tình trạng sa đà vào giao dịch khi ở trạng thái hoang mang.

Kết luận

Như vậy chứng khoán đóng một vai trò quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia. Khi các nhà đầu tư, người chơi đầu tư vào mua chứng khoán thì số tiền ấy sẽ được đưa vào sản xuất, kinh doanh gốp phần phát triển nền kinh tế xã hội.

Hi vọng qua bài viết này sẽ giúp bạn hiểu được chứng khoán là gì? và những điều cơ bản về lợi ích cũng như tính rủi ro của nó.

Thông tin được biên tập bởi: BANKTOP