Trên thế giới đầu tư trái phiếu là một hình thức đầu tư khá phổ biến hiện nay. Tuy nhiên ở Việt Nam hình thức này vẫn còn khá xa lạ với nhiều nhà đầu tư. Bài viết sau đây BANKTOP sẽ cùng các bạn tìm hiểu chi tiết hơn về Đầu tư trái phiếu là gì? Các loại trái phiếu và những rủi ro khi đầu tư trái phiếu.
Toc
Tìm hiểu cổ phiếu ưu đãi là gì?
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là một loại chứng khoán để chứng nhận quyền và nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu một khoản tiền với lãi suất cố định và trong một khoảng thời gian xác định. Bản chất của trái phiếu là một loại chứng khoán nợ, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh và mang lại nguồn thu là tiền lãi. Nhà phát hành trái phiếu sẽ phải trả khoản vay cho người sở hữu trái phiếu khi đáo hạn.
Các loại trái phiếu phổ biến nhất hiện nay
Tùy theo hình thức phân loại mà trái phiếu được phân ra thành nhiều loại khác nhau.
Dựa vào chủ thể phát hành
- Trái phiếu Chính Phủ: Chính Phủ phát hành trái phiếu nhằm huy động tiền nhàn rỗi của các tổ chức kinh tế – xã hội, nhân dân để đáp ứng nhu cầu chi tiêu. Trái phiếu Chính Phủ là loại trái phiếu uy tín và ít rủi ro nhất trên thị trường.
- Trái phiếu Doanh nghiệp: Là loại trái phiếu do các công ty, doanh nghiệp phát hành để tăng vốn. Trái phiếu Doanh nghiệp có rất nhiều loại và rất đa dạng.
- Trái phiếu Ngân hàng và các tổ chức tài chính: Các ngân hàng và các tổ chức tài chính phát hành trái phiếu để tăng vốn hoạt động.
Dựa vào hình thức trái phiếu
- Trái phiếu vô danh: Là loại trái phiếu không ghi tên người mua và trong sổ sách của người phát hành, trái chủ là người sẽ được hưởng quyền lợi.
- Trái phiếu ghi danh: Là loại trái phiếu có ghi tên người mua, và trong sổ sách của người phát hành theo đặc điểm của trái phiếu.
Dựa vào lợi tức trái phiếu
- Trái phiếu có lãi suất cố định: Là loại trái phiếu mà lợi tức của nó sẽ được xác định theo một tỷ lệ phần trăm (%) cố định được tính theo mệnh giá.
- Trái phiếu có lãi suất thả nổi: Là loại trái phiếu mà lợi tức được trả trong các kỳ sẽ có sự khác nhau, được tính theo một lãi suất có sự biến đổi theo một lãi suất tham chiếu.
- Trái phiếu có lãi suất bằng không: Là loại trái phiếu mà người mua sẽ không nhận được lãi, thay vào đó sẽ được mua với giá thấp hơn mệnh giá và khi đáo hạn sẽ được hoàn trả bằng với mệnh giá.
Đầu tư trái phiếu là gì?
Đầu tư trái phiếu là một giao dịch giữa người cho vay (người đầu tư trái phiếu) và người đi vay (người phát hành trái phiếu: Chính phủ, Doanh nghiệp, Ngân hàng và các tổ chức tài chính). Nhà phát hành trái phiếu phải có nghĩa vụ thanh toán cho các trái chủ theo những cam kết được ghi rõ trong hợp đồng cho vay.
Phân biệt cổ phiếu và trái phiếu
Hiện nay, ở Việt Nam thường có hai hình thức đầu tư chứng khoán, đó là: trái phiếu và cổ phiếu. Vậy trái phiếu và cổ phiếu khác nhau như thế nào?
| Tiêu chí | Trái phiếu | Cổ phiếu |
| Khái niệm | Trái phiếu được coi như là giấy ghi nhận nợ, xác định nghĩa vụ của công ty phát hành (bên vay tiền) phải trả cho người nắm giữ trái phiếu (bên cho vay) một khoản tiền xác định trong một thời gian nhất định. | Cổ phiếu là một loại chứng khoán được phát hành bởi công ty cổ phần để xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó.
Cổ phiếu là bút toán ghi sổ hoặc chứng chỉ ghi nhận quyền sở hữu của cổ đông đối với một phần vốn điều lệ công ty. |
| Chủ thể phát hành | Chính phủ, Công ty cổ phần, Công ty TNHH, Ngân hàng. | Công ty cổ phần |
| Quyền lợi của chủ sở hữu | – Người sở hữu trái phiếu là chủ nợ của đơn vị phát hành..
– Người sở hữu trái phiếu sẽ được trả lãi suất ổn định, định kỳ và không phải phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của đơn vị phát hành. – Người sở hữu trái phiếu không được tham gia vào các hoạt động của đơn vị phát hành. |
– Người sở hữu cổ phiếu sẽ trở thành cổ đông và có quyền khác nhau trong công ty tùy thuộc loại cổ phần mà họ đang nắm giữ.
– Được chia lợi nhuận (cổ tức) phụ thuộc theo kết quả kinh doanh của công ty. – Có quyền tham gia vào việc quản lý và điều hành các hoạt động của công ty, biểu quyết các vấn đề của công ty (Trừ cổ đông ưu đãi cổ tức và cổ đông ưu đãi hoàn lại sẽ không được biểu quyết các vấn đề của công ty) |
| Thời gian sở hữu | Có thời hạn được ghi cụ thể trong trái phiếu. | Không có thời hạn cụ thể. |
| Thứ tự ưu tiên thanh toán khi công ty giải thể, phá sản. | Trái phiếu được ưu tiên thanh toán trước cổ phiếu. | Sau khi đã thanh toán hết các nghĩa vụ khác thì phần vốn góp của cổ đông mới được thanh toán. |
Những rủi ro khi đầu tư trái phiếu ai cũng cần biết
Đầu tư trái phiếu được đánh giá khá an toàn và có thể tạo ra một dòng thu nhập ổn định cho nhà đầu tư. Nhưng đôi khi đầu tư trái phiếu cũng có thể mang đến những rủi ro nếu như nhà đầu tư không đủ sáng suốt. Khi đầu tư trái phiếu sẽ có thể nhà đầu tư sẽ gặp phải một số rủi ro sau đây:
Rủi ro lãi suất
Trái phiếu và lãi suất có mối quan hệ ngược chiều. Nghĩa là khi lãi suất hiện hành giảm thì các nhà đầu tư sẽ nắm bắt hoặc “khóa” lợi suất cao nhất trong thời gian lâu nhất có thể. Như vậy họ sẽ thu được lãi từ trái phiếu trả lãi suất cao hơn so với giá thị trường lúc bấy giờ. Nhu cầu tăng thì giá trái phiếu cũng tăng.
Còn khi lãi suất hiện hành tăng thì các nhà đầu tư sẽ có xu hướng từ bỏ những trái phiếu trả lãi suất thấp. Như vậy sẽ làm cho giá của trái phiếu giảm.
Rủi ro tái đầu tư
Tái đầu tư là việc trái chủ đã nhận được tiền nhưng sẽ không có cơ hội đầu tư lại với mức lãi suất tương đương. Đây là hình thức phổ biến ở các doanh nghiệp và ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà đầu tư.
Đặc tính có thể thu hồi của trái phiếu, đó là cho phép tổ chức phát hành mua lại trái phiếu trước ngày đáo hạn. Khi đó người sở hữu trái phiếu sẽ nhận được khoản thanh toán gốc cao hơn so với mệnh giá ban đầu.
Tuy nhiên, trái phiếu có thể thu hồi còn có mặt trái là nhà đầu tư nhận được tiền nhưng lại không tái đầu tư ở mức lãi suất tương đương được. Xét về lâu dài thì tái đầu tư có rủi ro đó là tác động xấu đến lợi nhuận đầu tư. Bởi vậy, khi mua trái phiếu nhà đầu tư nên lựa chọn trái phiếu không thể thu hồi để vừa có thể nhận được mức lãi suất cao lại vừa giảm được rủi ro khi tái đầu tư.
1. https://banktop.vn/archive/13210/
2. https://banktop.vn/archive/8749/
3. https://banktop.vn/archive/40582/
Rủi ro tín dụng
Khi mua trái phiếu, cái mà nhà đầu tư đang thực sự mua đó chính là một tờ giấy chứng nhận nợ. Có nghĩa là đơn vị phát hành trái phiếu có nghĩa vụ phải hoàn trả nợ gốc và lãi suất theo thời gian cho nhà đầu tư. Nhiều nhà đầu tư không nhận ra rằng trái phiếu doanh nghiệp sẽ không được bảo đảm vô điều kiện như trái phiếu Chính phủ mà còn phụ thuộc vào khả năng thanh toán nợ của doanh nghiệp.
Như đã nói ở trên trái phiếu Chính phủ có độ rủi ro thấp nhất. Bởi Chính phủ có khả năng phát hành tiền hoặc thu thuế để thanh toán cho trái chủ khi đến ngày đáo hạn. Nhưng nếu trái chủ mua trái phiếu của các Doanh nghiệp thì sẽ không an toàn như vậy, trái phiếu của các Doanh nghiệp có độ rủi ro cao hơn nên lãi suất phải trả cũng cao hơn.
Rủi ro thanh khoản
Thanh khoản là khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền. Luôn có một thị trường luôn sẵn sàng giao dịch trái phiếu Chính phủ, tuy nhiên trái phiếu Doanh nghiệp lại khác.
Đôi khi nhà đầu tư không thể bán được trái phiếu của mình do thị trường trái phiếu nhỏ, chỉ có ít người mua và người bán khiến giá cả bị biến động. Chúng sẽ tác động trực tiếp đến tỷ suất lợi nhuận của nhà đầu tư. Lãi suất thấp trong một đợt phát hành trái phiếu có thể dẫn đến biến động giá đáng kể và tác động xấu đến lợi nhuận của nhà đầu tư.
Rủi ro xếp hạng
Nếu như một doanh nghiệp bị xếp hạng tín dụng thấp hoặc khả năng kinh doanh có vấn đề thì ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng sẽ áp dụng mức lãi suất cao hơn cho những khoản vay về sau của doanh nghiệp. Điều này sẽ có tác động xấu đến khả năng đáp ứng các khoản nợ với các trái chủ và gây tổn thất cho khi các trái chủ muốn bán trái phiếu.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ thông tin mà BANKTOP đã giải đáp đến bạn Đầu tư trái phiếu là gì? Nếu như bạn muốn đầu tư trái phiếu hãy chắc chắn bạn đã nắm vững những kiến thức cơ bản về trái phiếu và lường trước những rủi ro có thể xảy ra để đầu tư đúng lúc, đúng chỗ nhé.
Bài viết được biên tập bởi: BANKTOP
