Có thể bạn đã nghe đến nhiều loại lãi suất, chẳng hạn như lãi suất thả nổi, lãi suất cố định… nhưng liệu rằng bạn có biết lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực là gì chưa? Trong bài viết này, BTOP sẽ giúp bạn tìm hiểu sự khác nhau giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực cũng như cách tính của nó.
Xem thêm:
- Lãi suất chiết khấu là gì?
- Lãi suất điều chỉnh là gì?
- Lãi suất kép là gì?
- Cách tính lãi suất vay ngân hàng
Lãi suất danh nghĩa là gì?
Lãi suất danh nghĩa được hiểu là lãi suất của khoản vay hoặc khoản tiền đầu tư trên giấy tờ, chưa phải là thực tế do chưa tính đến lạm phát và sự ảnh hưởng của lãi kép – Theo wikipedia. Ví dụ, khi bạn vay tiền trả góp tại ngân hàng, mức lãi suất áp dụng cho khoản vay của bạn là 10%/năm, thì điều đó có nghĩa lãi suất danh nghĩa cho khoản vay của bạn là 10%.
Tuy nhiên, có một thực tế luôn luôn xảy ra đối với nền kinh tế đó là lạm phát, và lạm phát sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất. Lãi suất sau cùng sau khi dùng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỉ lệ lạm phát được gọi là lãi suất thực tế.
Xem thêm:
- Công ty tài chính là gì?
- Lãi suất thả nổi là gì?
- Lãi suất cơ bản là gì?
- Lãi suất liên ngân hàng là gì?
Lãi suất thực là gì?
Lãi suất thực tế là lãi suất thực sự mà bạn có thể thu được từ một khoản đầu tư hoặc phải trả cho một khoản vay sau khi tính đến tác động của lãi suất ghép. Lãi suất thực tế cũng là lãi suất mà nhà đầu tư hi vọng có thể thu về được sau khi trừ đi sự tác động của yếu tố lạm phát.
Lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa khác nhau như thế nào?
Khác nhau về bản chất
Lãi suất thực tế là lãi suất được tính sau khi trừ đi tỉ lệ lạm phát. Ngược lại, lãi suất danh nghĩa sẽ không đề cập đến các yếu tố lạm phát.
Khác nhau về đặc điểm
Lãi suất danh nghĩa mà tính chất tham khảo nhiều hơn khi so với lãi suất thực. Lãi suất thực tế được áp dụng để đo lường sức mua của biên lai tiền lãi.
Khác nhau về cách tính
- Cách tính lãi suất danh nghĩa không có gì khó khăn. Đó chính là mức lãi suất được ngân hàng đưa ra trên giấy tờ. Giả sử, khi bạn vay tín chấp với mức lãi suất 15% / năm thì lãi suất danh nghĩa củng là mức 15% này.
- Ngược lại, lãi suất thực tế còn lại sau khi dùng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỉ lệ lạm phát. Lãi suất thực tế được tính theo công thức : (1 + r)(1 + i) = (1 + R) trong đó: r là lãi suất thực tế, i là tỷ lệ lạm phát và R là lãi suất danh nghĩa.
Công thức tính lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực
Công thức tính lãi suất danh nghĩa
Có thể hiểu lãi suất danh nghĩa chính là mức lãi suất đơn vị tính dụng đưa ra cho bạn trong giao dịch. Ví dụ bạn vay 100.000 USD từ ngân hàng với mức lãi suất là 5% thì lãi suất danh nghĩa là 5%.
Công thức tính lãi suất thực tế
Lãi suất thực tế được tính xấp xỉ bằng lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát. Đây là lãi suất mà nhà đầu tư hy vọng nhận được sau khi trừ đi lạm phát.
Đây không phải là số đơn thuần, vì các nhà đầu tư khác nhau có kỳ vọng về tỷ lệ lạm phát khác nhau. Nếu một nhà đầu tư nhận được 5% lãi trong năm tới và dự đoán rằng lạm phát là 2% thì ông ta hy vọng nhận được lãi thực là 3%.
Tuy nhiên, nếu tỷ lệ lạm phát là 2%, thì lãi suất thực tế là 3% (5-2). Về cơ bản, lãi suất thực được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát.
Công thức tính lãi suất thực tế được tính như sau:
(1 + r)(1 + i) = (1 + R)
Trong đó:
- i = lãi suất danh nghĩa
- r = lãi suất thực
- E(I) = tỷ lệ lạm phát kỳ vọng
Công thức tính tỷ lệ lạm phát được tính như sau:
Mối quan hệ giữa Lãi suất thực tế và Lãi suất danh nghĩa
Quan hệ giữa lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa được biểu thị bằng các công thức sau:
(1 + r)(1 + i) = (1 + R)
Trong đó:
- r là lãi suất thực tế,
- i là tỷ lệ lạm phát
- R là lãi suất danh nghĩa.
Lãi suất thực tế = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát dự kiến
Lãi suất thực tế và lãi suất danh nghĩa luôn có sự tương phản ở mức nhất định khi liên quan đến lạm phát. Lãi suất thực tế sẽ tỉ lệ nghịch với tỷ lệ lạm phát. Nhưng khi nhìn vào thực tế thì tỷ lệ lạm phát khi đã xảy ra có thể khác so với tỷ lệ lạm phát dự kiến. Do đó, bạn không thể biết trước được một cách chính xác lãi suất thực tế là bao nhiêu.
Ngược lại, lãi suất danh nghĩa sẽ được công bố ngay sau đó cho người vay tiền, nhà đầu tư biết.
Cách tính lãi suất danh nghĩa chi tiết nhất
Cách tính lãi suất danh nghĩa:
Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa – Lạm phát (Dự kiến hoặc Thực tế)
Ví dụ bạn vay ngân hàng 50 triệu đồng với mức lãi suất 8% thì lãi suất danh nghĩa là 8%. Hiểu đơn giản, lãi suất danh nghĩa chính là mức lãi suất đơn vị tín dụng đưa ra và được ghi trong hợp đồng.
Kết luận
Như vậy chúng ta có thể thấy rằng, giữa lãi suất thực tế và lãi suất danh nghĩa có sự khác nhau cơ bản nhất đó là chịu và không chịu tác động bởi lạm phát. BTOP khuyên bạn, khi gửi tiết kiệm hoặc vay tiền nhanh hãy lựa chọn thời điểm thích hợp nhất để giảm thiểu sự ảnh hưởng của lạm phát một cách hiệu quả.
Thông tin được biên tập bởi: BTOP
Mình là Nguyễn Bá Thành – Founder BTOP với hơn 5 năm kinh nghiệm làm trong lĩnh vực Tài chính ngân hàng sẽ chia sẽ đến bạn những kiến thức, kinh nghiệm mà mình đã đúc kết được. Mọi thông tin được chia sẽ trên Website là hoàn toàn miễn phí.
